Станбена зграда на Стојан Спасиќ
Објекти/Станбената зграда претставува убав пример на асиметрично решен објект со чисти површини, изграден во духот на модерниот рационализам за кој се залагал архитектот Бранислав Протиќ.
Нејзиниот волумен е составен од правоаголен кубус со централен ризалит кон уличниот фронт, кој создадава визуелна вертикална поделба на три нееднакви сегменти. На правоаголните форми и волумени (прозорци и балкони) кои доминираат кај ризалитот и кај десниот сегмент им контрастрираат три окулуси во левата вертикала кои природно го осветлуваат скалишниот простор. Окулусите како мотив се повторуваат кај главната влезна врата во зградата и кај влезните врати во становите кај кои имаат и улога на натсветла.
Архитект Бранислав Протиќ
Година на проектирање 1936
Инвеститор / Сопственик Стојан А. Спасиќ
Град / Општина Скопје
/ Центар
Адреса Бул. „Св. Климент Охридски“ бр.45
Катност По+П+2+Пк
Типологија според оригиналната намена
Типологија според денешната намена
- Хронологија на изградба (проект, градежни фази)Објектот е проектиран во 1936 год.КатностПо+П+2+ПкПрограмски опис (опис на план по катови)Во приземјето се предвидени комерцијални содржини е се сместени два дуќани. На катовите има по еден стан чија основа е функционално решение и има современ концепт за домување. Во скалишниот простор има двокраки скали и истиот е природно осветлен преку фасадните окулуси.СтруктураОбјектот е изграден во масивен конструктивен систем со армирано-бетонски меѓукатни конструкции. Според оригиналниот технички опис ѕидовите во подрумот и темелите на објектот се од набиен бетон, а ѕидовите на приземјето и катовите од печена тула во варов малтер. Кровната конструкција е дрвена.ПокривНад дел од зградата била направена кровната конструкција од тесана чамова граѓа покриена со ќерамиди од филц, а над останатиот дел била изведена рамна тераса. Лимарските работи биле изведени со поцинкуван лим.ФасадаФасадата е малтерисани со продолжен малтер со прскање.СтоларијаНадворешните делови на столаријата биле изработени од борово дрво, а од внатрешната страна од чамово дрво. Фасадните прозорци биле поделени во четири партиции и обоени додека окулусите на скалишното јадро биле лакирани. Окулусите како мотив се појавуваат и во внатрешната столарија.ПартерЗградата со својата главна фасада излегува на јавен простор (тротоар). Нивото на главниот влез е понизок со улицата. Позади има незаграден двор со бетонска патека, паркинг и зеленило.Ентериер / Заеднички содржиниКомуникациско јадро: скали изведени во терацо со ограда од ковано железо и дрвен ракофат. Влезни врати во становите: дрвени, обоени бели со окулуси во својство на натсветло.Ентериер / Приватни содржиниСите внатрешни ѕидови и плафони се малтерисани со варов малтер и окречени. Подна обработка во становите: патос изведен од даски на перо и жлеб поставени на потпатосница од борово дрво.КонтекстЗградата е поставена во низа и со својата главна фасада го следи уличниот фронт. Соседните згради кои датираат од подоцнежен период се изградени не водејќи сметка за висинско порамнување и ја надвишуваат зградата. Архитектот Бранислав Протиќ на потегот на тогашната улица „Венац цара Душана“ (денешен бул. „Св. Климент Охридски“) две години подоцна изградил уште една во истиот модернистички стил.
- ПокривДвоводен кос покрив покриен со поцинкуван лим, а над помал дел од зградата - рамна тераса.ФасадаФасадата е малтерисани со продолжен малтер со прскање.СтоларијаВо надворешната столарија речиси сите прозорци се променети со ПВЦ, со исклучок на окулусите и неколу прозорци на задната фасада. Влезната врата во зградата е оригиналната - дрвена, а столаријата кај вратите и излозите на дуќаните е променета со ПВЦ/алуминиумска.ПартерЗградата со својата главна фасада излегува на јавен простор (тротоар). Позади има незаграден двор со бетонска патека, паркинг и зеленило.Ентериер / Заеднички содржиниКомуникациско јадро: скали - терацо, дрвен ракофат на метална конструкција. Влезни врати во станови - само една врата е автентична дрвена бела со кружни отвори/натсветло. Останатите се сменети со врати од различни материјали.Состојба на надворешносталошаСостојба на внатрешностазадоволителнаАвтентичност на надворешносталошаАвтентичност на внатрешностазадоволителнаПромениНаправени се повеќе промени за кои не е обезбедена информација кога се случиле: -На уличната фасада, на третиот кат променет е прозорец со поголеми димензии од оригиналниот и со различна столарија. Доградбата е направена по 2014 год. -Доградени се простории во поткровјето и дел од рамната тераса е затворен за офрмување на станбени содржини по 2014 год. -Сменет е покривниот материјал од ќерамиди во поцинкуван лим -Променета е столаријата на прозорците и влезните врати во становите (се менувала индивидуално не водејќи сметка за надворешниот изглед на зградата. -На задната фасада заѕидан е еден прозор на приземјето.
- историскa архитектонска и естетска
- Препорака до имателите на доброто: Да се почитува вредноста на објектот при поставување на елементи директно на фасадите и доколку се прават промени истите да бидат во насока на зачувување на неговата автентичност.
- Томовски, К. & Петковски, Б. (2003). Архитектурата и монументалната уметност во Скопје меѓу двете светски војни. Скопје. Музеј на град Скопје Константиновски, Г. (2001). Градителите во Македонија, XVIII - XX век. Скопје. Табернакул Токарев, М. (2006). 100 години модерна архитектура. Книга трета: Придонесот на Македонија и Југославија (1918-1990). Скопје Државен Архив на Република Северна Македонија, Одделение Скопје.