Kуќа на Зденка Буста
Објекти/Објектот е изграден во 1936 година како индивидуална семејна куќа на Зденка Буста и е дело на познатиот архитект Јан Дубови. Куќата претставува вреден пример на модерната архитектура со елементи на експресионизам изразен преку мотивот на аголно заоблување кое е дополнително нагласено со едноставен полукружен орнамент изработен од ковано железо. Главниот влез во објектот е од улицата „Орце Николов“, каде е повлечен во парцелата. Објектот се развива во сутерен, приземје, и кат. Меѓу ретките примери во Скопје каде целиот објект е изведен под рамен покрив.
Во фасадното обликување изведена е прочистена геометриска декорација, а разигрувањето на фасадата и хоризонталното акцентирање на волуменот се постигнати со употребата на боја за нагласување на волумените како на пример кај влезната партија, во делот кај прозорците на приземјето, како и кај заоблениот покрив на рамната тераса, а посветлата кај останатите површини.
Архитект Јан Дубови
Година на проектирање 1935
Соработници Инженер Михаил Матвејев
Инвеститор / Сопственик Зденка Буста
Град / Општина Скопје
/ Центар
Адреса Ул. „Орце Николов“ бр.115
Катност Су+П+Пк
Типологија според оригиналната намена
Типологија според денешната намена
Заштитен статус Има
- Хронологија на изградба (проект, градежни фази)Објектот е проектиран во 1935 год. Објектот е изграден во 1936 год. Објектот е реновиран во 2018 год.КатностСу+П+ПкПрограмски опис (опис на план по катови)Во приземјето и катот има станбени содржини. Во куќата се влегува преку вовлечен централен скалишен простор кој води во овално дизајниран гардеробер и ходник околу кои се наредени просториите за домување. Вертикалното поврзување со катот и подрумот е преку друг сет на скали. Во подрумот освен подрумски простории имало просторија наменета за централното греење и просторија за перење и сушење алишта. Основите на катовите се решени функционално и се со современ концепт.СтруктураОбјектот е изграден во масивен систем. Според оригиналниот технички опис, зградата била подигната од тврд материјал со намена за домување на сопствениците. Темелите и подрумските ѕидови се изработени од набиен бетон. Ѕидовите на приземјето и на првиот кат се од тула во варов малтер. Објектот има стандардна армирано-бетонска меќукатна конструкција меѓу подрумот и приземјето, а таа помеѓу приземјето и мансардата е ребреста армирано бетонска плоча.ПокривРамни кровови и рамна тераса со изолација. Било предвидено сите лимарски работи да се изведат од лим бр. 18-Ферцинк.ФасадаФасадата била малтерисана и обоена во два тона, со особени детали. Влезните скали - изведени од вештачки мермер.СтоларијаВнатрешната столарија била изработена од сув чам, а надворешните делови од борово дрво со дрвени заштитни ролетни на високо приземје.ПартерКуќата е слободностоечка во двор кој е ограден кон улицата со метална ограда поставена на низок бетонски ѕид со влезни порти изработени од ковано железо.Ентериер / Приватни содржиниВнатрешните ѕидови - малтерисани во два слоја. Подна обработка во со собите - делумно патос од HF даски, а делумно паркет.КонтекстОбjектот е поставен како самостојна градба во релативно голем двор, поместен од линиjата на уличниот фронт во скопско Дебар маало. Со својот модерен и скулптурален изглед видливо отскокнува од соседните објекти кои иако изградени во истиот временски период имаат поинакви архитектонски влијанија во нивото обликување.
- ПокривПокрив покриен со поцинкуван лим. Изведени невидливи олуци.ФасадаФасадата има сиво цокле изработено во кулир техника, а над цоклето ѕидовите се малтерисани. Фасадата е изолирана во 2017 год. и обработена со демит фасада обоена во два тона.СтоларијаНадворешната столарија е со ПВЦ рамки на прозорците и ПВЦ заштитни ролетни.ПартерКуќата е слободностоечка во двор кој е ограден кон улицата со метална ограда поставена на низок бетонски ѕид со влезни порти изработени ковано железо, а кон соседите има ѕид со ниши. Периметрално околу куќата, како и од влезната порта кон влезната врата изведени се патеки поплочени со надворешни плочки и патека за автомобили поплочена со бекатон коцки. Во останатата слободна површина на дворот има декоративно зеленило и дрвја. Дворот е физички поделен на преден и заден со ограда.Состојба на надворешностадобраАвтентичност на надворешностадобраПромениНаправени се повеќе промени за кои не е обезбедена информација кога се случиле: -Во однос на оригиналниот проект, куќата се разликува во делот на поткровјето, каде рамната тераса на југоисточниот дел која зафаќала две третини од габаритот е затворена и претворена во големо поткровје. -Покривот на северниот балкон е продолжен во должина еднаква со габаритот на куќата. -Од јужната страна направена е промена кај застаклената веранда на приземјето која е затворена и со новоизградени скали е поврзана со дворот, а вертикално над неа дограден е вертикален волумен. -Во разни периоди работено е на освежување на фасадите, кои биле обојувани во други бои но секогаш во два тона, а последната состојба е од 2020 год. -Дворот е преграден на преден и заден двор.
- Има Значајно културно наследство со режим на заштита од втор степен. Контактната зона на објектот со режим на заштита од трет степен.
- архитектонска и естетска авторство историскa емотивна
- Препорака до имателите на доброто: Да се почитува вредноста на објектот при поставување на елементи директно на фасадите и доколку се прават промени истите да бидат во насока на зачувување на неговата автентичност.
- РесПублика. (2016, јануари 27). Последните едносемејни куќи во Скопје. Преземено 2025 јануари, од https://respublica.edu.mk/blog/javen-interes/2016-01-27-12-01-31/ Константиновски, Г. (2001). Градителите во Македонија, XVIII - XX век. Скопје. Табернакул Токарев, М. (2006). 100 години модерна архитектура. Книга трета: Придонесот на Македонија и Југославија 1918–1990. Коцевски, Д. (2022). Ако го сакаш Скопје – дојди, ќе те чекам на кејот. Скопје. Бегемот, Управа за заштита на културното наследство. (2024). Регистрирани недвижни добра по надлежност на националните установи: Август 2024 година. Преземено април 2025, од http://uzkn.gov.mk/mk/wp-content/uploads/2024/09/NeDvKN-REG.pdf Државен Архив на Република Северна Македонија, Одделение Скопје. арх.бр. 6.1.310.50/461-509