Јавна берза на трудот / Фонд за здравствено осигурување
Објекти/Објектот на Јавната брза на трудот, наменет да го смести Заводот за социјално осигурување, денес Фонд за здравство е проектиран од архитектот Јосиф Михајловиќ и изграден во 1939 година. Со оглед на периодот на изградба, објектот презема карактеристики на модерната во однос на функционална организација на објектот, прочистената геометризирана фасада и напуштање на традиционалните дотогаш користени поставки.
Кај фасадата на објектот се воочува поедноставен геометризам во архитектонскиот израз на архитектот, додека одредени делови се нагласени со елементи на експресионизмот. Се забележува новата тенденција за независен архитектонски израз, ослободен од обврзување за континуитет во елементите од соседните објекти. Објектот има симетрично решение и е дел од периметрален блок, во форма на буквата „Г“, поставен на аголот на две улици со калкан од двете страни. Третманот на аголот е преку негово заоблување и извишување на поткровјето. Концептот на акцентирање преку извишување е присутен и на двата краја на објектот. Во објектот се пристапува од двете улици, преку два влеза, еден машки и еден женски. На репрезентативната страна кон булеварот, до машкиот влез, се поминува и низ пасаж кон внатрешен двор.
Архитект Јосиф Михајловиќ
Година на проектирање 1936
Град / Општина Скопје
/ Центар
Адреса бул. „Кочо Рацин“ бр.19
Катност Су+Пр+2+Пк
Типологија според оригиналната намена
Типологија според денешната намена
- Хронологија на изградба (проект, градежни фази)Во 1939 година е изграден објектот.КатностСу+Пр+2+ПкПрограмски опис (опис на план по катови)Во сутерен се сместени подрумски технички простории, гардероби и тоалети, архива, трпезарија. Во приземјето се сместени канцеларии на јавната берза и машка и женска чекална, а на катовите привремено сместување за невработени.СтруктураОбјектот е изграден во комбиниран конструктивен систем.ПокривОбјектот има повеќеводен кос кров на дрвена потконструкција.ФасадаОбјектот е со завршна, фасадна обработка во малтер со нагласени хоризонтали во различна боја и елементи на експресионизам.СтоларијаНадворешната и внатрешната столарија е изработена од дрво.КонтекстМестоположбата на објектот на Јавната берза на трудот во централното градско подрачје е согласно идејата за изградба на капитални објекти, белези на градот, во перидот на негова изградба. Објектот е изграден веднаш до објектот на Црвен Крст, проектиран од истиот архитект, но не остварува никаков континуитет со претходно изградениот објект. Напротив, се воочува тенденција за остварување на независен архитектонски израз, ослободен од обврзување со одредени елементи на соседните објекти.
- ПокривОбјектот има повеќеводен кос кров на дрвена потконструкција, со завршно покривање од ребраст лим.ФасадаОбјектот е малтерисан во повеќе тонови, со нагласени хоризонтали во различна боја и елементи на експресионизам.СтоларијаДел од прозорците се останати автентични дрвени, останатите променети со ПВЦ. Надворешните врати се дрвени, автентични, освен влезната врата (според постојната состојба) е заменета со алумуниумска врата.Состојба на надворешностадобраАвтентичност на надворешностазадоволителнаПромениПромена на надворешна столарија. Додавање пристапна рампа која не ги задоволува потребните стандарди и скали на главниот влез (според постојна состојба).
- авторство архитектонска и естетска општествена / социјална Објектот е проектиран од тогашниот градоначалникот на Скопје. Објектот го преживеа земјотресот од 1963 год. и е врежан во меморијата на градот.
- Препорака до имателите на доброто: Да се почитува вредноста на објектот при поставување елементи директно на фасадите и доколку се прават промени истите да бидат во насока на зачувување на неговата автентичност.
- Токарев, М. (2006). 100 години модерна архитектура. Книга трета: Придонесот на Македонија и Југославија 1918–1990. Грчев, К. (2003). Архитектонските стилови во македонската архитектура од крајот на 19 век и периодот меѓу двете светски војни. Скопје: Институт за фолклор „Марко Цепенков“. Државен Архив на Република Северна Македонија, Одделение Скопје. арх.бр. 6.1.298.10/343-551. https://okno.mk/node/81504 (пристапено 15 април 2025).