Стопанска комора / „Метропол“

Во 1933 година, од страна на членовите на Трговско-индустриската комора била дадена иницијативата за изградба на Стопанската комора во Скопје, со цел да се соберат сите стопански организации на Скопје на едно место, во една заедничка зграда, со цел да се обезбеди нивна поефикасна работа. Во 1935 година е завршен објектот на Стопанската комора во Скопје.

По+П+М+3

Парцелата за зградата со површина од 630 метри квадратни е купена на плоштадот „Крал Петар“ во центарот на градот, до новата зграда на Народната банка, со која новата зграда на Стопанската комора требала висински да се усогласи. Затоа, било предвидено Стопанската комора, покрај подрумот, да има приземје, мезанин и три ката кои зафаќаат површина од околу 470 метри квадратни.

Објектот е проектиран во армирано-бетонска скелетна конструкција, со рамен покрив, а во изградбата ќе се користат современи градежни производи. На модернистички обликуваната фасада кон плоштадот доминира рамката на застаклениот мезанин, додека со заокружување на ѕидовите од првиот до третиот кат и со оставање на меѓукатната конструкција во конструктивна решетка со столбови, означувањето на аголот е постигнат во однос на конструктивно различните фасадни површини од сите страни на објектот.

Објектот е изведен со рамен покрив (проодна тераса).

Модернистичко обликувана фасада кон плоштадот доминира рамката на застаклениот мезанин, додека со заокружување на ѕидовите од првиот до третиот кат и со оставање на меѓукатната конструкција во конструктивна решетка со столбови, означувањето на аголот е постигнати во однос на конструктивно различните фасадни површини од сите страни на објектот. Пиластрата станува столб одвлечен од фасадата, дефинирајќи ја замислената рамнина на фасадниот фронт. Висински го следи венецот на Народна Банка, оставајќи ја композиција на кулата на Народна Банка да е единствена во играта со спротивниот Офицерски дом (како би се задржала композицијата на „порталот“). Злоковиќ, направил и одличен премин од веќе прочистената фасадна декорација на Народната банка до целосно чистата фасада на „Метропол“. Завршна обработка малтер и боја.

Прозорците се со дрвени рамки, а кај комуникациско јадро има стаклена фасада со метални профили по целата висина.

Кај комуникациско јадро скалите се изработени од мермер, дрвен гелендер кој е позициониран на ѕидот.

Формата на „Метропол“ произлегува од самиот контекст на локацијата. Се надоврзува на штотуку завршената Народна Банка на Богдан Несторовиќ од 1927 година. Полукружното фасадно обликување на Народната Банка, во основа се повторува и во објектот на „Метропол“. Целосно застаклени комуникациски јадра и атриум за обезбедување на поголема светлина.

Додавање лимен кос покрив, не е видлив од надвор и не го нарушува венецот и фасадата на објектот.

Додавање на облога од мермерни плочи на фасада кон плоштад и бочна фасада до вертикални комуникации. Остатокот од објектот е завршен со малтер и боја.

Промена на столарија на цел објект со ПВЦ прозорци, освен стаклената фасада во делот на комуникациското јадро.

Кај комуникациското јадро, обработката на скалите е автентична, префарбан е гелендерот и променета е лифтовската кабина. Стаклената фасада кај комуникациско јадро е непроменета.

задоволителна

задоволителна

Додавање мермерни плочи на фасада во периодот на изградба на стоковна куќа НАМА (кон крајот на шеесетите). Промена на столарија која е најмногу видлива во делот на приземјето и мезанинот. Доградба на влезна партија од бочната страна на ниво приземје и мезанин (вон волуменот на објектот, година непозната). Доградба на стаклена тераса во приземје кон плоштад (вон волуменот на објектот, година непозната). Додавање рекламни паноа на фасада. Додавање лимен покрив.

Нема

историскa авторство архитектонска и естетска техничка општествена / социјална емотивна Еден од првите објекти изграден во модернистички стил. Прв централизиран објект изграден за потребите на стопанските комори. Задржување на оригиналната типологија и намена. Објектот го преживеа земјотресот од 1963 год. и е врежан во меморијата на градот.

Земајќи ги предвид сите вредности на објектот, неговата автентичност и состојбата во која се наоѓа, се упатува препорака до надлежните органи за заштита на културното наследство и останатите носители на одлуки, да се изработи елаборат со кој ќе се отпочне процесот за прогласување на овој значаен објект како културно наследство на модерната во РС Македонија од прва категорија. Препорака до имателите на доброто: Да се почитува вредноста на објектот при поставување елементи директно на фасадите и доколку се прават промени истите да бидат во насока на зачувување на неговата автентичност.

Фондација Милан Злоковиќ, https://www.milanzlokovic.org/projekat/privredni-dom/ (пристапено 15 април, 2025).